54-letnia kobieta z objawami amnezji trafiła na izbę przyjęć uniwersyteckiego szpitala w Georgetown. Pacjentka nie była w stanie przypomnieć sobie wydarzeń z ostatnich 24 godzin, a jej najświeższe wspomnienia były mętne i nieuporządkowane. Ostatnią rzeczą, którą pamiętała był seks z mężem. W godzinę po stosunku seksualnym kobieta z zanikiem pamięci trafiła do szpitala.
U 54-latki stwierdzono niezwykle rzadką przejściową amnezję globalną, czyli gwałtowny, tymczasowy zanik pamięci. Przypadek kobiety opisano we wrześniowym wydaniu The Journal of Emergency Medicine.

Przejściowa amnezja globalna nie stanowi zagrożenia dla zdrowia, a jej efekty mijają w ciągu kilku godzin. Naukowcy nadal nie znają jej przyczyn ani nie potrafią wyjaśnić dlaczego pacjenci, którzy utracili sporą część wspomnień nadal są kontaktowi i skupieni [Inside the Brain: A Journey Through Time].

„[…]Nadal niewiele wiemy o źródłach takich zjawisk. […] Co prawda takie przypadki przyciągają dużo uwagi, jednak nie są to zdarzenia wywołujące uszkodzenia mózgu. W większości przypadków jest to bardzo łagodna dolegliwość. […]” – tak komentuje zjawisko chwilowej amnezji globalnej dr Sebastian Ameriso z Neurological Research in Buenos Aires.

Czynności, które mogą wymazać pamięć

Przejściową amnezję może wywołać zarówno seks, jak również inne wyczerpujące czynności. Chwilowa utrata pamięci najczęściej dotyka osoby w wieku od 50 do 60 lat, ale co ciekawe, dotąd nie odnotowano przypadku osób doznających wielokrotnie przejściowej amnezji globalnej. Zawsze jest to pojedynczy epizod, który nie powtarza się już nigdy w życiu żadnego pacjenta.

Najczęściej amnezja powodowana jest traumatycznym przeżyciem, co przejawia się wymazaniem wspomnień związanych z feralnym zdarzeniem oraz problemami z tworzeniem nowych wspomnień. Niekiedy amnezja dotyczy części wspomnień i jest wynikiem choroby lub doznanego urazu.

W przypadku wspomnianej kobiety amnezja nastąpiła w trakcie stosunku seksualnego, a z pamięci wymazane zostały jedynie zdarzenia ostatniego dnia.
Kobietę poddano badaniom rezonansem magnetycznym (MRI) oraz tomografem komputerowym (CT). Otrzymane wyniki nie wykazały żadnych uszkodzeń mózgu, a kobieta opuszczając izbę przyjęć prawie całkowicie odzyskała pamięć.

Jedna z najbardziej prawdopodobnych teorii głosi, że „seksualna” amnezja jest wynikiem nieprawidłowego działania zastawek w żyłach szyjnych. Hipoteza ta znalazła potwierdzenie w badaniach przeprowadzonych przez zespół dr Ameriso, których wyniki opublikowano w czasopiśmie Stroke w 2010 roku. W eksperymencie tym poddano badaniom grupę 142 osób, które doświadczyły przejściowej amnezji globalnej. USG  szyi uczestników eksperymentu wykazało, że 80% z nich cierpi na niewydolność zastawek żylnych szyi.
Wysiłek fizyczny, seks lub defekacja podnoszą ciśnienie w jamie brzusznej, co przy wadliwie działających zastawkach żylnych szyi może sprawić, że odtleniona krew ponownie zostanie wtłoczona do mózgu. Chwilowe niedotlenienie centralnej części mózgu, odpowiedzialnej za pamięć może prowadzić do przejściowej amnezji globalnej.

Wspomniana teoria wyjaśnia co prawda mechanizm wywołujący przejściową amnezję globalną. Jednak wciąż nie wytłumaczono dlaczego epizod tego rodzaju amnezji jest jednorazowy i nigdy nie dotyka kilkukrotnie jednego człowieka. Przypuszcza się, że mózg samoistnie zabezpiecza się przed kolejnymi takimi zdarzeniami.

Przejściowa amnezja choć niegroźna, to potrafi bardzo komplikować życie. W 1964 roku odnotowano przypadek mężczyzny, który tuż po wytrysku utracił pamięć i kompletnie zdezorientowany nie wiedział gdzie jest, ani co się z nim stało. [10 Surprising Sex Statistics].

Jak twierdzi dr Ameriso, bardzo ważna jest prawidłowa diagnoza takich przypadków, gdyż zaoszczędzi to pacjentom wielu stresów oraz dni niepewności w oczekiwaniu na wyniki badań neurologicznych.