Jest kilka wariantów historii Kummernis. Część podań ukazuje ją jako jedną z dziewięciu córek pogańskiego króla Portugalii, która odmawia poślubienia króla Sycylii. O Kummernis pisali też bracia Grimm.

Według jednej - chrześcijańskiej już - legendy Kummernis, znana jako Kumernis lub Wilgefortis, była córką króla Luzytanii. Ojciec postanowił wydać ją, wbrew jej woli, za poganina. Do ożenku chciał ją nakłonić zamykając w ciemnicy. Kummernis spędziła tam całą noc na modlitwach do Boga, błagając go by uchronił ją przed poślubieniem poganina. Jej modlitwy zostały wysłuchane. Dziewczynie wyrosła długa broda, przez co stała się odpychająca dla kandydata do jej ręki. Mężczyzna zrezygnował z ożenku, a rozwścieczony ojciec Kummernis, widząc jej podobieństwo do Chrystusa, zgotował jej śmierć na krzyżu. W ten sposób Chrześcijanie tłumaczą pochodzenie rzeźb i obrazów ukazujących ukrzyżowaną brodatą kobietę.

Etymologia słowa Wilgefortis

Imię Wilgefortis jest odczytywane na wiele sposobów przez badaczy. Po pierwsze wywodzić się może od Virgo Fortis, które znaczy „mocna dziwica” / „dzielna dziewica”. Słowo fortis ma z pewnością korzenie łacińskie, gdzie oznaczało „mocna”, „dzielna”, „śmiała”, „odważna”, „trwała”.
Istniej także określenie Dea Fors, z dopełniaczem Fortis. Fors to dobrze znana bogini przeznaczenia i szczęścia, drugie imię Fortuny. Idąc tym tropem możemy przyjrzeć się słowu „wil”. Starogermańskie Wil to tarcza, koło (ang. wheel). Zatem Wilgefortis niekoniecznie musi być „dzielną dziewicą”, a może symbolizować boginię związaną z Kołem Fortuny.

Etymologia słowa Kummernis

Co zatem oznacza drugie imię świętej, Kummernis? Inne wersje jej imienia – Kommer, Cumber, Combre, Cumera – wywodzą się od celtyckiego cumba. W języku bretońskim comm oznacza „koryto”, irlandzkie cum oznacza „pieczarę”, „wgłębienie”, „głęboką dolinę”. Cumba to „szczelina”, „wgłębienie”, „niecka”, „dolina”.
Drugi człon imienia Kummernis przybiera formy: Nis, Niss, Nisse. Te zaś w języku Celtów czy języku ludów protoindoeuropejskich znaczą „rwąca woda”, „rzeka”. Do dziś różne odmiany tego słowa określają nazwy rzek i miejscowości: Neisse, jugosłowiańka Nis, polska Nysa, Nizza (Nicea), czy Ness w nazwie Loch Ness.
Zatem Kummernis to dolina lub koryto rzeki. Woda zawsze symbolizowała życie, odradzanie, zdrowie, obfitość, płodność. Symbolika ta idealnie oddaje charakter bogini szczęścia, urodzaju i płodności.

Kult Kummernis

Wilgefortis, znana także jako Kummernis, czczona była od Karpat po Anglię. W Bawarii była boginią urodzaju, odpowiedzialną także za płodność. Zarówno za spędzanie płodu, jak i za wzrost płodności. Z czasem uczyniono z niej świętą od wysłuchiwania żon, skarżących się na problemy małżeńskie.

Kult Kummernis był obecny na ziemiach polskich. Do dziś zachowała się figura ukrzyżowanej kobiety w Wambierzycach. Jest to miejscowość w Kotlinie Kłodzkiej otoczona przez trzy wzgórza (Golec, Mnich, Wysoki Wygon), sąsiadująca z trzema potokami i rzeką Nysą. Obecnie figura Wilgefortis znajduje się w pierwszej kaplicy kościoła pielgrzymkowego Najświętszej Maryi Panny.
Gdy przypadkiem znajdziecie się w Wambierzycach, udajcie się do tej kaplicy na spotkanie z zapomnianą boginią.

-----------

źródło: „Trzy kolory Bogini” Anna Kohli